10 april 2025 – Omnia, Wageningen
Het was een middag vol inhoudelijke gesprekken en nieuwe inzichten. In het Omnia-gebouw in Wageningen kwamen zo’n 25 betrokkenen samen – beleidsmedewerkers, veehouders, experts en brancheorganisaties – om gezamenlijk een helder beeld te krijgen van het meten, berekenen en sturen op nitraat.
"Eén boodschap bleef terugkomen: boeren willen ruimte. Vrijheid werkt motiverend, zolang de richting maar duidelijk is."
Wat stond er op de agenda?
Frank Verhoeven (Boerenverstand) beet de spits af over het belang van sturen op KPI's. Door met KPI’s te werken kun je modelmatig het effect van maatregelen en beleidsvoornemens voorspellen en vervolgens daar de effecten van monitoren. Om gebiedsdoelen te bereiken zijn KPI’s de beste methode om te monitoren. Hij liet zien hoe een set van KPI’s helpt om dat inzichtelijk en werkbaar te maken.
Harm Wientjes (DLV Advies) nam ons mee langs de verschillende niveaus, van landelijk tot perceel. Hij keek terug op 16 jaar nitraatbeleid en de effecten daarvan. Zijn conclusie: de doelen worden niet overal gehaald – tijd voor een nieuwe aanpak. Harm gaf een doorkijk naar het 9e Actieprogramma Nitraatrichtlijn, waarin doelsturing naar verwachting een grotere rol zal spelen.
Ronald Luijkx (De AgroProeftuin Noordoost-Brabant) sloot de middag af met informatie over de praktijkpilot PAVEX, dat zich richt op het zuidelijke zandgebied – waar sinds 2021 structureel gemeten wordt op nitraat in de 0-90 cm bodemlaag. Ronald introduceerde de term bedrijfsrotatieresidu wat stuurt op nitraat residu op bedrijfsniveau en waarbij percelen ook meegenomen worden die door gewasrotatie en wisselteelten door verschillende gebruikers worden beteeld. Het bedrijfsrotatieresidu is een middel waarmee je als ondernemer op de werkelijk gerealiseerde doelen en resultaten kan worden beloond.
Tijdens de middag was er veel ruimte voor levendig gesprek. Enkele scherpe en relevante vragen uit de zaal waren:
De discussies brachten veel inzichten boven tafel over wat werkt in de praktijk. Eén boodschap bleef terugkomen: boeren willen ruimte. Vrijheid werkt motiverend, zolang de richting maar duidelijk is.
Harm Borgers (strategisch adviseur in bestuurlijk-juridische dossiers bij KokxdeVoogd) bracht hierin extra verdieping aan. Hij maakte de verschillen tussen generieke maatregelen en doelsturing inzichtelijk en schetste de juridische kaders: waar we nu staan en waar we naartoe moeten bewegen.
